Καρκίνος του Μαστού

Η Χειρουργική του Μαστού έχει σημειώσει αξιοσημείωτη πρόοδο στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού τα τελευταία χρόνια δίνοντας έμφαση στην ταυτόχρονη επίτευξη του καλύτερου δυνατού ογκολογικού αλλά και αισθητικού αποτελέσματος για κάθε ασθενή.

Ο Δρ. Κωνσταντινίδης  και η Χειρουργική του Ομάδα πραγματοποιούν όλη τη γκάμα των χειρουργικών επεμβάσεων στο μαστό εστιάζοντας στις πιο ολοκληρωμένες, αποτελεσματικές και λιγότερο επεμβατικές μεθόδους θεραπείας.

Από κοινού με μια διεπιστημονική ομάδα κορυφαίων ειδικών, όπως ογκολόγοι, ακτινολόγοι και παθολόγοι, ο Δρ. Κωνσταντινίδης  και η Χειρουργική του Ομάδα επικεντρώνονται στις ανάγκες της κάθε ασθενούς ξεχωριστά, έχοντας ως κύρια επιδίωξη τη διατήρηση του μαστού, στις περιπτώσεις που αυτό είναι εφικτό, κι ενσωματώνοντας πλαστικές χειρουργικές τεχνικές, με τις οποίες ανακατασκευάζεται ο μαστός μετά την αφαίρεση του όγκου.

Τι είναι ο Καρκίνος του Μαστού;

Ο καρκίνος του μαστού αφορά στην ανώμαλη ανάπτυξη των κυττάρων που περιβάλλουν τους γαλακτοφόρους αγωγούς κι αδένες του μαστού. Ενίοτε έχει ως αφετηρία το λιπώδη και ινώδη ιστό του μαστού.

Τα καρκινικά κύτταρα αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα και με την πάροδο του χρόνου μπορούν να εξαπλωθούν στον περιβάλλοντα ιστό του μαστού.

Τότε ο καρκίνος ονομάζεται διηθητικός κι έχει τη δυνατότητα να εξαπλωθεί και σε άλλα μέρη του σώματος.

Τα καρκινικά κύτταρα μπορεί να είναι λιγότερο ή περισσότερο επιθετικά και έχουν συχνά τη δυνατότητα να διαιρούνται πολύ γρήγορα και κάποια από αυτά να εξαπλώνεται και πέραν του μαστού σε άλλα τμήματα του οργανισμού, δηλαδή να δίνουν μεταστάσεις.

Τι τύποι Καρκίνου του Μαστού υπάρχουν;

Ο πιο συχνός τύπος μη διηθητικού καρκίνου του μαστού, δηλαδή που δεν έχει εξαπλωθεί έξω από τους λοβούς ή τους γαλακτοφόρους αγωγούς, ονομάζεται μη διηθητικό πορογενές καρκίνωμα του μαστού (Ductal Carcinoma in Situ, DCIS). Αποτελεί την πιο πρώιμη μορφή καρκίνου του μαστού.

Λιγότερο κοινός τύπος, είναι το μη διηθητικό λοβιακό καρκίνωμα του μαστού (Lobular Carcinoma In Situ, LCIS), το οποίο αφορά στο σχηματισμό κυττάρων στους λοβούς που μπορεί να αποτελέσουν τη βάση για ανάπτυξη καρκίνου. Ωστόσο, από μόνα τους τα κύτταρα αυτά δεν συνιστούν καρκίνο.

Σπανιότερος τύπος είναι η λεγόμενη νόσος του Paget, κατά την οποία προκαλείται ένα κόκκινο φολιδωτό εξάνθημα στο δέρμα της θηλής και συνήθως συνδέεται με DCIS ή διηθητικό καρκίνο του μαστού.

Ο πιο συνηθισμένος τύπος διηθητικού καρκίνου του μαστού είναι ο διηθητικός πορογενής. Ο εν λόγω τύπος έχει ως αφετηρία τα κύτταρα των γαλακτοφόρων πόρων και έχει συνήθως μια εστία στον ένα μαστό. Δεν αποκλείεται όμως να έχει και δεύτερο στον ίδιο ή τον έτερο μαστό.

Ο διηθητικός λοβιακός καρκίνος του μαστού είναι λιγότερο συχνός κι έχει ως αφετηρία τους γαλακτοπαραγωγούς αδένες των λοβών. Ενίοτε εντοπίζεται και στους δυο μαστούς (αμφοτερόπλευρος).

Ο φλεγμονώδης καρκίνος του μαστού είναι εξαιρετικά σπάνιος και επιθετικός κι ονομάζεται έτσι επειδή το στήθος εμφανίζει φλεγμονή κι ερυθρότητα και πρήζεται.

Τι συμπτώματα έχει ο Καρκίνος του Μαστού;

Σε πρώιμο στάδιο, ο καρκίνος του μαστού δεν προκαλεί συμπτώματα. Αυτά εμφανίζονται συνήθως όταν ο όγκος μεγαλώσει αρκετά ώστε να γίνει αισθητός ως μόρφωμα στο στήθος ή όταν ο καρκίνος εξαπλώνεται στους γύρω ιστούς και όργανα.

Το πιο κοινό σύμπτωμα πορογενούς καρκίνου του μαστού είναι ένα σταθερό ή σκληρό μόρφωμα, το οποίο φαίνεται σαφώς διαφορετικό από το υπόλοιπο στήθος και προσκολλημένο στο δέρμα ή στον περιβάλλοντα ιστό του μαστού.

Το μόρφωμα δε μικραίνει σε μέγεθος ούτε έρχεται και φεύγει με την έμμηνο ρύση. Μπορεί να είναι μαλακό στην υφή του και συνήθως δεν προκαλεί πόνο.

Στο λοβιακό καρκίνωμα συνήθως δεν σχηματίζεται κάποιο μόρφωμα, αλλά ο ιστός στο στήθος να γίνεται παχύτερος ή πιο σκληρός.

Τα συμπτώματα του πορογενούς και του λοβιακού καρκίνου μαστού περιλαμβάνουν επίσης:

• ερυθρότητα ή πόνος
• διόγκωση των λεμφαδένων στη μασχάλη
• αλλαγές στο σχήμα ή το μέγεθος του μαστού
• εισολκή του δέρματος στη θηλή και το εσωτερικό του μαστού
• έκκριση υγρού ή αίματος από τη θηλή

Σταδιακά κι όσο η νόσος επιδεινώνεται κι εξαπλώνεται σε άλλα σημεία του σώματος εμφανίζονται περαιτέρω συμπτώματα, όπως:

• πόνος στα οστά
• απώλεια βάρους
• ναυτία
• απώλεια όρεξης
• ίκτερος
• δυσκολία στην αναπνοή
• βήχας
• πονοκέφαλος
• μυϊκή αδυναμία

Στο φλεγμονώδη καρκίνο του μαστού, το στήθος είναι ζεστό κι εμφανίζει ερυθρότητα και οίδημα, όπως αν είχε κάποια μόλυνση. Η θηλή μπορεί να περιστραφεί προς τα μέσα (αναστροφή) και να έχει εκκρίσεις υγρών. Συνήθως, δε γίνεται αισθητό κάποιο μόρφωμα στο μαστό, αλλά διογκώνεται ολόκληρο το στήθος.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για τον Καρκίνο του Μαστού;

Μέχρι σήμερα δεν έχει εντοπιστεί κάποια ξεκάθαρη αιτία που να προκαλεί τον καρκίνο του μαστού. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν την πιθανότητα εκδήλωσης της νόσου, όπως:

• ηλικία – ο καρκίνος του μαστού εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες άνω των 50 ετών
• οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού
• προϋπάρχων καρκίνος του μαστού
• γονιδιακή μετάλλαξη (BRCA-1 και BRCA-2 γονίδια)
• οικογενειακό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών
• ηλικία τοκετού – γυναίκες που δεν είχαν παιδιά ή των οποίων το πρώτο παιδί γεννήθηκε μετά την ηλικία των 30 ετών
• ηλικία εμμήνου ρύσεως – αρχικές περίοδοι σε νεαρή ηλικία (κάτω των 12 ετών)
• η είσοδος στην εμμηνόπαυση αργότερα (άνω των 55 ετών) αυξάνει τους κινδύνους καρκίνου του μαστού
• πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι οι γυναίκες που αρχίζουν να καπνίζουν τακτικά εντός 5 ετών από την έναρξη των εμμηνορροϊκών τους περιόδων έχουν 70% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού πριν από την ηλικία των 50 ετών από τις μη καπνίστριες.
• θεραπεία ακτινοβολίας στο στήθος, ειδικά πριν από την ηλικία των 30 ετών
• υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• η λήψη αντισυλληπτικών δισκίων που περιέχουν οιστρογόνα αυξάνουν ελαφρώς τον κίνδυνο, εάν χρησιμοποιούνται για πολλά χρόνια
• η ύπαρξη άτυπων αλλοιώσεων στο μαστό
• παχυσαρκία με υπερβολική πρόσληψη θερμίδων και λίπους

Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού που σχετίζεται με τους παραπάνω παράγοντες είναι συχνά στατιστικά αρκετά μικρός. Στην πραγματικότητα, για τις περισσότερες γυναίκες, ο κύριος παράγοντας κινδύνου η ηλικία άνω των 50 ετών.

Πως γίνεται η διάγνωση του Καρκίνου του Μαστού;

Η διάγνωση για καρκίνο του μαστού περιλαμβάνει λεπτομερή φυσική εξέταση και λήψη πλήρους ιστορικού από γιατρό, ο οποίος ενδέχεται να προτείνει τις ακόλουθες εξετάσεις:

• Μαστογραφία και υπερηχογράφημα του μαστού και των περιφερειακών λεμφαδένων
• Μαγνητική τομογραφία του μαστού, ειδικά σε περιπτώσεις οικογενειακού καρκίνου του μαστού που σχετίζεται με μεταλλάξεις του γονιδίου BRCA, εμφυτεύματα μαστού ή μεγάλες διαφορές μεταξύ συμβατικής απεικόνισης και κλινικής εξέτασης.
• Κυτταρολογική εξέταση, η οποία πραγματοποιείται με μια λεπτή βελόνα (FNA – Fine Needle Aspiration)
• Ιστοπαθολογική εξέταση, η οποία περιλαμβάνει τη λήψη βιοψίας με μεγαλύτερη βελόνα υπό υπερηχογραφική με ή στερεοτακτική καθοδήγηση. Η ιστοπαθολογική εξέταση είναι πολύ σημαντική για την ακριβή σταδιοποίηση του καρκίνου.

Πως αντιμετωπίζεται ο Καρκίνος του Μαστού; Ποια η κατάλληλη θεραπεία;

Η βέλτιστη προσέγγιση για τη διαχείριση ασθενών με καρκίνο του μαστού απαιτεί τη συνεργασία ειδικών από διάφορες ιατρικές ειδικότητες.

Οι επιλογές θεραπείας περιλαμβάνουν διάφορες θεραπευτικές προσεγγίσεις, όπως:

• Ακτινοθεραπεία: Χρησιμοποιεί ακτίνες-Χ υψηλής ενέργειας τοπικά για να σκοτώσει κάποια διάσπαρτα καρκινικά κύτταρα, τα οποία μπορεί να παραμείνουν στο στήθος ή στους λεμφαδένες μετά το χειρουργείο, αλλά βοηθά και στο να προληφθεί η υποτροπή του καρκίνου του μαστού.
• Χημειοθεραπεία: Αφορά στη χορήγηση φαρμάκων που επιτίθενται στα καρκινικά κύτταρα και τα σκοτώνουν. Μπορεί να δοθεί πριν το χειρουργείο, μετά το χειρουργείο ή ανεξάρτητα. Επίσης, χρησιμοποιείται για να προληφθεί υποτροπή του καρκίνου του μαστού σε οποιοδήποτε σημείο του οργανισμού.
• Ορμονοθεραπεία: Εμποδίζει τα καρκινικά κύτταρα σε όλο το σώμα  να λάβουν τις ορμόνες που χρειάζονται για να μεγαλώσουν και προλαμβάνει τυχόν υποτροπές του καρκίνου. Χρησιμοποιείται σε ασθενείς των οποίων τα καρκινικά κύτταρα ανταποκρίνονται στα οιστρογόνα ή στην προγεστερόνη. Η θεραπεία γίνεται με χάπια και διαρκεί έως και 5 χρόνια.

Ωστόσο, η χειρουργική επέμβαση διαδραματίζει εξέχοντα ρόλο, καθώς οι κακοήθεις όγκοι πρέπει να αφαιρούνται μαζί με ένα τμήμα ή εξ ολοκλήρου τον ένα ή και τους δυο μαστούς, καθώς και γειτονικούς λεμφαδένες που μπορεί να έχουν εκτεθεί στη νόσο.

Τι είδους χειρουργική επέμβαση να επιλέξω;

Ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου, το μέγεθος του όγκου, την ύπαρξη διηθημένων λεμφαδένων τοπικά ή την ύπαρξη απομακρυσμένων μεταστάσεων ο χειρουργός από κοινού με την ασθενή αποφασίζουν τη θεραπευτική διαδικασία, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει επέμβαση διατήρησης του μαστού με καλό αισθητικό αποτέλεσμα, χωρίς καμία επίπτωση στο ογκολογικό αποτέλεσμα και την πρόγνωση επιβίωσης.

Η χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου μαστού μπορεί να περιλαμβάνει επεμβάσεις διατήρησης του μαστού ή ριζικές επεμβάσεις.

Επεμβάσεις διατήρησης του μαστού

Ογκεκτομή: Τα τελευταία χρόνια οι χειρουργοί μαστού πραγματοποιούν λιγότερο ριζικές τεχνικές για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού, εφόσον αυτό ενδείκνυται. Μια τέτοια είναι η ογκεκτομή, η οποία αφορά στην αφαίρεση του καρκινικού όγκου και στη διατήρηση του υπολοίπου του μαστού.

Η ογκεκτομή προκρίνεται ως θεραπευτική επιλογή όταν η σχέση του μεγέθους του όγκου προς το μέγεθος του μαστού το επιτρέπει και κρίνεται και ογκολογικά σωστό.

Έχει μεγάλη σημασία ο όγκος να αφαιρεθεί χωρίς διασπορά των κυττάρων του και τα όρια να είναι αυτά που προβλέπονται από τη διεθνή βιβλιογραφία, ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου.

Καθοριστικό ρόλο η εφαρμογή χημειοθεραπείας πριν το χειρουργείο για τη συρρίκνωση του όγκου.

Τμηματεκτομή – Τεταρτεκτομή: Πρόκειται για μια χειρουργική τεχνική που διατηρεί το μαστό και αφορά στην αφαίρεση ενός τμήματος του μαστού, συμπεριλαμβανομένων των λοβίων και των γαλακτοφόρων πόρων.

Ειδικότερα, αφαιρείται το τμήμα ή το τεταρτημόριο του μαστού που περιλαμβάνει τον όγκο και «συμπλησιάζεται» ο υπόλοιπος μαστός μετά από κινητοποίηση του εναπομείναντος αδένα και συχνά και του δέρματος.

Το τμήμα που αφαιρείται αποστέλλεται προς ταχεία βιοψία και καθορισμό ορίων εκτομής.

Η τμηματεκτομή – τεταρτεκτομή έχει πολύ καλό θεραπευτικό αποτέλεσμα σε ασθενείς με όγκους που εξαπλώνονται στους γαλακτοφόρους πόρους.

Ογκοπλαστικές επεμβάσεις: Ο όρος αυτός είναι σχετικά νέος και περιλαμβάνει τις επεμβάσεις αυτές, κατά τις οποίες γίνεται εκτομή ενός τμήματος του μαστού ανάλογα με τον τύπο του όγκου, αποστέλλεται το παρασκεύασμα για ταχεία βιοψία και καθορισμό των ορίων, και στη συνέχεια αποκαθίσταται το σχήμα του μαστού με πλαστικές τεχνικές, ώστε να περιοριστεί στο ελάχιστο δυνατό ή ακόμα και να αποφευχθεί η ασυμμετρία σε σχέση με τον έτερο μαστό (tumor adapted reduction).

Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει ταυτόχρονη επέμβαση μείωσης – ανόρθωσης στον σύστοιχο μαστό, προκειμένου να επιτευχθεί συμμετρία, ανάλογα με την επιθυμία της ασθενούς.

Η μαστεκτομή είναι χειρουργείο που γίνεται για την αφαίρεση του μαστού. Το είδος του χειρουργείου εξαρτάται από το μέγεθος του όγκου και από το πόσο αυτός έχει προχωρήσει.

Υπάρχουν δύο ειδών μαστεκτομές:

• Απλή Μαστεκτομή: Κατά τη διάρκεια της απλής μαστεκτομής, αφαιρείται ο μαζικός αδένας καθώς και μία λωρίδα δέρματος μαζί με τη θηλή.
• Τροποποιημένη Ριζική Μαστεκτομή: Κατά τη ριζική τροποποιημένη μαστεκτομή αφαιρείται ο μαζικός αδένας, μια λωρίδα δέρματος μαζί με τη θηλή, και οι μασχαλιαίοι λεμφαδένες.

Σε ποιες περιπτώσεις χρειάζεται μαστεκτομή;

Ένα από τα πρώτα ερωτήματα των ασθενών είναι πότε χρειάζεται μαστεκτομή. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι η μαστεκτομή μπορεί κατά κανόνα να αποφευχθεί στο 60%-70% των περιπτώσεων, σε χώρες δε που οι ασθενείς προσέρχονται συχνά για έλεγχο, ακόμα και στο 85% των περιπτώσεων.

Την ένδειξη για μαστεκτομή ή επέμβαση διατήρησης του μαστού πρέπει να την συζητήσει η ασθενής με το χειρουργό της και να ζητήσει πλήρη ενημέρωση για τις χειρουργικές τεχνικές και επιλογές.

Τι είναι η εξέταση του λεμφαδένα φρουρού;

Σε περίπτωση διηθητικού καρκίνου πρέπει να γίνεται λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχάλης.

Σκοπός του καθαρισμού αυτού είναι η σταδιοποίηση της νόσου, ο καθορισμός της περαιτέρω θεραπείας και η πρόληψη τοπικών υποτροπών στους μασχαλιαίους λεμφαδένες.

Επειδή ο καθαρισμός της μασχάλης συνοδεύεται σε κάποιες περιπτώσεις από νοσηρότητα του αντίστοιχου άνω άκρου, πολλοί χειρουργοί προτιμούν να κάνουν εξέταση του λεμφαδένα φρουρού (του πρώτου λεμφαδένα στον οποίο θα πήγαιναν ή στον οποίο πήγαν τα καρκινικά κύτταρα) και εάν ο λεμφαδένας αυτός είναι θετικός να προχωρούν σε λεμφαδενικό καθαρισμό μασχάλης.

Η εξέταση γίνεται μετά από τοπική έγχυση ραδιοϊσοτόπων. Η μέθοδος αυτή έχει ένδειξη μόνο σε μικρούς όγκους.

Τι είναι η Πλαστική Αποκατάσταση Μαστού;

Στις περιπτώσεις μαστεκτομής, η πλαστική αποκατάσταση του μαστού είναι μία επιλογή προκειμένου να βελτιωθεί τόσο η στάση του σώματος και η ισορροπία, όσο και η ψυχολογική κατάσταση της ασθενούς.

Η πλαστική αποκατάσταση μπορεί να γίνει σε πρώτο χρόνο μετά τη μαστεκτομή ή σε δεύτερο χρόνο αργότερα.

Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι πλαστικής αποκατάστασης.

Ο ένας αφορά στην τοποθέτηση κάποιας ενδοπρόθεσης, ενώ ο άλλος τύπος χρησιμοποιεί τους ίδιους τους ιστούς της ασθενούς για να δημιουργηθεί εκ νέου  το στήθος.

Γιατί να επιλέξω τον Δρ. Κωνσταντινίδη;

Ο Δρ. Κωνσταντινίδης  και η Χειρουργική του Ομάδα διαθέτουν μεγάλη εμπειρία κι εξειδίκευση στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού, έχοντας πραγματοποιήσει σημαντικό αριθμό επεμβάσεων με υψηλά ποσοστά επιτυχίας.

Ο Δρ. Κωνσταντινίδης  και η Χειρουργική του Ομάδα συνεργάζονται με μια διεπιστημονική ομάδα κορυφαίων ειδικών, όπως ογκολόγοι, ακτινολόγοι και παθολόγοι, προκειμένου να διαμορφώσουν ένα σχέδιο θεραπείας, το οποίο είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες και τις προτεραιότητες της κάθε ασθενούς ξεχωριστά.