Καρκίνος στο Πάγκρεας

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρκίνου του  παγκρέατος, όπως:

• το ιστορικό χρόνιας παγκρεατίτιδας
• το κάπνισμα
• ο μακροχρόνιος σακχαρώδης διαβήτης

Επίσης, ορισμένες σπάνιες κληρονομικές παθήσεις ενδέχεται να σχετίζονται με τον παγκρεατικό καρκίνο.

Οι παγκρεατικοί όγκοι διακρίνονται σε αυτούς της εξωκρινούς μοίρας και εκείνους της ενδοκρινούς μοίρας του οργάνου.

Επίσης, διακρίνονται σε όγκους της κεφαλής του παγκρέατος, του σώματος ή της ουράς.

Ο κάθε τύπος έχει τα δικά του χαρακτηριστικά και τις δικές του εκδηλώσεις, απαιτώντας ειδικές εξετάσεις για τη διάγνωση, απαντώντας διαφορετικά στις θεραπευτικές επιλογές, και έχοντας διαφορετικές προοπτικές ανάρρωσης.

Όσο πιο έγκαιρα διαγνωστεί ο καρκίνος στο πάγκρεας, τόσο πιο υψηλές είναι οι πιθανότητες επιτυχούς αντιμετώπισής του και τόσο πιο μεγάλο το προσδόκιμο ζωής του ασθενή.

Ωστόσο, η διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος, ειδικά σε πρώιμο στάδιο, δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς η νόσος χαρακτηρίζεται από ήπια και κοινά συμπτώματα.

Γι’ αυτό και η κλινική εξέταση δεν είναι ιδιαίτερα βοηθητική.

Οι πιο συνηθισμένες εξετάσεις για τη διάγνωση του καρκίνου στο πάγκρεας είναι οι εξής:

• Διακοιλιακοί υπέρηχοι
• Αξονική τομογραφία κοιλίας
• Μαγνητική χολαγγειο-παγκρεατογραφία (MRCP)
• Ενδοσκοπικό Υπερηχογράφημα (EUS), διαμέσου στομάχου, με το οποίο μπορεί να ληφθεί βιοψία από τον όγκο
• Eνδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP)

Το EUS και η ERCP εφαρμόζονται συνήθως για να τεκμηριωθούν τα ευρήματα των απεικονιστικών εξετάσεων, ενώ παράλληλα συμβάλλουν σημαντικά στην ανίχνευση πρώιμων καρκίνων, κυρίως στην κεφαλή του παγκρέατος, όπου είναι και η περιοχή συχνότερης εμφάνισης κακοηθειών.

Η θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος αποτελεί μεγάλη πρόκληση λόγω του ότι συνήθως η διάγνωση δεν τίθεται έγκαιρα, οι περισσότεροι ασθενείς δεν έχουν κάποιο ανιχνεύσιμο όγκο και οι χειρουργικές επεμβάσεις στο πάγκρεας έχουν υψηλό βαθμό δυσκολίας.

Γι’ αυτό και οι αποφάσεις σχετικά με την χειρουργική αντιμετώπιση του κάθε ασθενή πρέπει να λαμβάνονται από χειρουργούς που ειδικεύονται στις εν λόγω επεμβάσεις, διαθέτουν μεγάλη εμπειρία κι έχουν υψηλά ποσοστά επιτυχούς εκτομής όγκου, ακόμη και σε ασθενείς που έχουν χαρακτηριστεί μη χειρουργήσιμοι.

Οι βασικές επεμβάσεις για την αντιμετώπιση του καρκίνου στο πάγκρεας είναι οι εξής:

• Περιφερική παγκρεατεκτομή, για τους όγκους στο σώμα και την ουρά του οργάνου
• Επέμβαση Whipple’s (παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή), για την αφαίρεση όγκων της κεφαλής του παγκρέατος

Ανάλογα με το περιστατικό, η αφαίρεση των όγκων στο πάγκρεας μπορεί να γίνει με ανοικτή χειρουργική επέμβαση, λαπαροσκοπικά ή με την υποβοήθηση ρομποτικού συστήματος, που είναι και η πλέον σύγχρονη προσέγγιση.

Η λαπαροσκοπική μέθοδος και η ρομποτική χειρουργική (η οποία συνιστά εξέλιξη της πρώτης) διακρίνονται από σημαντικά πλεονεκτήματα, γι’ αυτό και αποτελούν πρώτη επιλογή για την πραγματοποίηση χειρουργικών επεμβάσεων στο πάγκρεας, που είναι δύσκολες και πολύωρες.

Αμφότερες  απαιτούν μικρές τομές των 5-7 χιλιοστών, μέσα από τις οποίες μπορεί ο χειρουργός να πραγματοποιήσει την επέμβαση εξ ολοκλήρου ενδοσκοπικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιορίζεται σημαντικά η απώλεια αίματος, ο μετεγχειρητικός πόνος, οι ορατές ουλές και ο κίνδυνος επιπλοκών, ενώ ελαχιστοποιείται επίσης η διάρκεια νοσηλείας κι ο απαιτούμενος χρόνος για την ανάρρωση του ασθενή.

Ο Δρ. Κωνσταντινίδης και η Χειρουργική του Ομάδα διαθέτουν εκτενή εμπειρία στη λαπαροσκοπική και ρομποτική χειρουργική του παγκρέατος με μεγάλη σειρά περιφερικών παγκρεατεκτομών και επεμβάσεων Whipple.

Ξεκίνησαν τις ρομποτικές επεμβάσεις στο πάγκρεας το 2006 στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών χρησιμοποιώντας το τότε πρωτοποριακό σύστημα Standard da Vinci, το οποίο στη αντικαταστάθηκε το 2010 από το πιο εξελιγμένο da Vinci Si HD.

Από το 2019 οι ρομποτικές επεμβάσεις στο πάγκρεας πραγματοποιούνται με το πλέον σύγχρονο σύστημα στον κόσμο, da Vinci Xi.

Τι είναι η Λαπαροσκοπική Περιφερική Παγκρεατεκτομή;

Στις περιπτώσεις που ο όγκος εντοπίζεται στο σώμα ή την ουρά του παγκρέατος, τότε η αφαίρεσή του γίνεται με περιφερική παγκρεατεκτομή.

Η εξέλιξη της λαπαροσκοπικής μεθόδου έχει επιτρέψει την πραγματοποίηση της πολύπλοκης και δύσκολης αυτής επέμβασης με τη χρήση λεπτών λαπαροσκοπικών εργαλείων και μέσω πολλών μικρών τομών, αντί για τη μεγάλη τομή του κλασικού ανοικτού χειρουργείου.

Η λαπαροσκοπική περιφερική παγκρεατεκτομή είναι ελάχιστα επεμβατική τεχνική κι ως τέτοια έχει ως αποτέλεσμα τη μειωμένη απώλεια αίματος, την ταχύτερη ανάρρωση του ασθενή και την ελαχιστοποίηση του κινδύνου επιπλοκών που εγκυμονούν έπειτα από ένα τόσο σοβαρό χειρουργείο.

Ρομποτική Περιφερική Παγκρεατεκτομή

Τι είναι η Ρομποτική Περιφερική Παγκρεατεκτομή;

Η ρομποτική περιφερική παγκρεατεκτομή φέρει όλα τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής μεθόδου και τα απογειώνει.

Η πραγματοποίηση της απαιτητικής αυτής επέμβασης, η οποία συχνά συνδυάζεται και με αφαίρεση του σπληνός (σπληνεκτομή), με την υποβοήθηση ενός χειρουργικού ρομποτικού συστήματος, περιορίζει στο ελάχιστο τον κίνδυνο επιπλοκών που παρατηρούνται συχνά μετά από τα χειρουργεία στο πάγκρεας, όπως η παγκρεατίτιδα και η παγκρεατική διαφυγή.

Το υπερσύγχρονο ρομποτικό σύστημα Da Vinci Xi, με το οποίο χειρουργεί ο Δρ. Κωνσταντινίδης και η Χειρουργική του Ομάδα, στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, προσφέρει παροιμιώδη ακρίβεια, σταθερότητα και ευελιξία χειρουργικών κινήσεων, επιτρέποντας την πρόσβαση ακόμα και στα πιο δυσπρόσιτα σημεία εντός της κοιλιάς και διασφαλίζοντας ότι η αφαίρεση του όγκου γίνεται με τον ελάχιστο δυνατό τραυματισμό των υγειών γειτονικών ιστών.

Αυτός είναι ο λόγος που οι ρομποτικές επεμβάσεις περιφερικής παγκρεατεκτομής που πραγματοποιεί η Χειρουργική Ομάδα του Δρ. Κωνσταντινίδη διακρίνονται διεθνώς για τα υψηλά ποσοστά επιτυχίας και τα εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά επιπλοκών τους.

Ποια είναι η μετεγχειρητική πορεία μετά από Ρομποτική Περιφερική Παγκρεατεκτομή;

Μετά από μια ρομποτική περιφερική παγκρεατεκτομή, ο ασθενής συνήθως παραμένει στο νοσοκομείο για 4 – 10 ημέρες (ή 7-10 ημέρες έπειτα από μεγάλη επέμβαση).

Κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του ο ασθενής παρακολουθείται στενά προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχει καμία επιπλοκή, όπως παγκρεατίτιδα και παγκρεατική διαφυγή.

Μερικές ημέρες μετά την επέμβαση, συνήθως, την 5^η ημέρα, ο ασθενής υποβάλλεται σε αξονική τομογραφία για να διαπιστωθεί η κατάστασή του.

Στη συνέχεια ξεκινά η σίτιση του ασθενή κι εφόσον η πορεία του κρίνεται ικανοποιητική μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι του συνήθως μετά την 7^η μέρα.

Λαπαροσκοπική επέμβαση Whipple’s

Τι είναι η Λαπαροσκοπική επέμβαση Whipple’s;

Η Whipple’s αποτελεί τη συχνότερη χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία του καρκίνου που εντοπίζεται στην κεφαλή του παγκρέατος.

Γνωστή, επίσης, ως παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή – είναι μια πολύπλοκη διαδικασία για την αφαίρεση της κεφαλής του παγκρέατος, ενός μικρού τελικού τμήματος του στομάχου, του πρώτου τμήματος του λεπτού εντέρου (δωδεκαδάκτυλο), της χοληδόχου κύστης και του κοινού χοληδόχου πόρου.

Μετά την αφαίρεση των παραπάνω, ο χειρουργός επανασυνδέει τα υπόλοιπα όργανα (αναστόμωση).

Μερικοί ασθενείς μπορεί να είναι επιλέξιμοι για λαπαροσκοπική επέμβαση Whipple’s. Αυτή περιλαμβάνει τη χρήση μικρών λαπαροσκοπικών εργαλείων τα οποία εισάγονται στο σημείο του όγκου μέσω πολλών μικρών τομών σε αντίθεση με την ανοικτή επέμβαση που προϋποθέτει την πραγματοποίηση μίας μόνο αλλά μεγάλης τομής.

Σε σύγκριση με το παραδοσιακό, ανοικτό χειρουργείο η λαπαροσκοπική επέμβαση Whipple συνοδεύεται από μικρότερη απώλεια αίματος, λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο, συντομότερη παραμονή στο νοσοκομείο, ταχύτερη ανάρρωση και –το σημαντικότερο- λιγότερες επιπλοκές.

Ρομποτική επέμβαση Whipple’s

Τι είναι η Ρομποτική επέμβαση Whipple’s;

Όπως και ρομποτική επέμβαση Whipple’s αποτελεί εξέλιξη της απλής λαπαροσκοπικής εγχείρισης Whipple’s με την υποβοήθηση ρομποτικού συστήματος.

Η Whipple’s είναι μια δύσκολη και απαιτητική επέμβαση που ενέχει σοβαρούς κινδύνους  από επιπλοκές. Ωστόσο, πρόκειται για μια χειρουργική επέμβαση που συχνά αποδεικνύεται σωτήρια για ασθενείς με καρκίνο.

Γι’ αυτό, όπου είναι χειρουργικά εφικτό, η βέλτιστη επιλογή είναι η πραγματοποίηση της Whipple ρομποτικά.

Στη ρομποτική επέμβαση Whipple, ο χειρουργός κάθεται σε μια κονσόλα. Από εκεί έχει τη δυνατότητα να δει το χειρουργικό πεδίο σε μεγέθυνση και σε τρισδιάστατη απεικόνιση, καθώς και να κατευθύνει τους ρομποτικούς βραχίονες με ειδικά χειριστήρια.

Το χειρουργικό ρομπότ που ελέγχεται από το χειρουργό έχει με τη σειρά του πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα. Οι ευέλικτοί του βραχίονες επιτρέπουν την πραγματοποίηση χειρουργικών ελιγμών που είναι αδύνατοι για το ανθρώπινο χέρι, με παροιμιώδη ακρίβεια και σταθερότητα.

Επιπλέον, χάρη και στη δυνατότητα του χειρουργού να δει σε μεγάλη λεπτομέρεια και μεγέθυνση το χειρουργικό πεδίο, οι ρομποτικοί βραχίονες μπορούν να εισάγουν τα ειδικά, πολύ μικρά χειρουργικά εργαλεία του συστήματος, σε ιδιαίτερα στενούς χώρους και γύρω από γωνίες, που είναι αδύνατο σε μια ανοικτή ή και απλή λαπαροσκοπική επέμβαση.

Τα παραπάνω πλεονεκτήματα αποτελούν το μεγαλύτερο εχέγγυο για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου σοβαρών επιπλοκών από ένα τόσο μεγάλο χειρουργείο, όπως η ρήξη σπλήνας, η παγκρεατική διαφυγή και η παγκρεατίτιδα.

Ειδικά στην κρίσιμη φάση της αναστόμωσης του γαστρεντερικού συστήματος που επιχειρείται από το χειρουργό μετά την αφαίρεση του όγκου κατά την επέμβαση Whipple η χρήση του ρομπότ αποδεικνύεται σωτήρια.

Ενδεικτικά, στα μεγάλα κέντρα του εξωτερικού, το ποσοστό της συνηθέστερης επιπλοκής μετά από επέμβαση Whipple’s, η οποία είναι η παγκρεατική διαφυγή, ανέρχεται στο 15% – 20%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό της Χειρουργικής Ομάδας του Δρ. Κωνσταντινίδη για την εν λόγω επιπλοκή είναι μόλις 5%!

Ποια είναι η μετεγχειρητική πορεία μετά από Ρομποτική Επέμβαση Whipple’s;

Η αποκατάσταση του ασθενή μετά από ρομποτική επέμβαση Whipple’s απαιτεί νοσηλεία 7 ως 10 ημερών, ανάλογα με τη βαρύτητα του χειρουργείου και την κατάσταση του ασθενή.

Η παραμονή στο νοσοκομείο είναι για ένα διάστημα επιβεβλημένη, καθώς απαιτείται παρακολούθηση για μερικές ημέρες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχει καμία επιπλοκή, όπως παγκρεατίτιδα και παγκρεατική διαφυγή.

Συνήθως, την 5^η ημέρα μετά την επέμβαση  ο ασθενής υποβάλλεται σε αξονική τομογραφία για να διαπιστωθεί η κατάστασή του.

Στη συνέχεια ξεκινά η σίτιση του ασθενή κι εφόσον η πορεία του κρίνεται ικανοποιητική μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι του συνήθως μετά την 7^η μέρα.

Η εκπυρήνιση είναι μια χειρουργική μέθοδος που εφαρμόζεται σε ορισμένες περιπτώσεις νευροενδοκρινικών όγκων το παγκρέατος, στις οποίες κρίνεται ότι δε χρειάζεται η αφαίρεση του δωδεκαδακτύλου.

Οι νευροενδοκρινικοί όγκοι, όπως το ινσουλίνωμα, το γλουκαγόνωμα, το γαστρίνωμα και το VIPoma, είναι νεοπλασίες που έχουν ως αφετηρία τα νευροενδοκρινικά κύτταρα, τα οποία κατανέμονται ευρέως σε όλο το σώμα.

Αποτελούν ένα μικρό ποσοστό των όγκων του παγκρέατος, αλλά αναπτύσσονται βραδύτερα από τον καρκίνο στο πάγκρεας (αδενώματα) κι ως εκ τούτου είναι θεραπεύσιμοι, ειδικά αν διαγνωστούν σε αρχικό στάδιο, όταν ακόμα είναι πολύ μικροί.

Σε αυτή την περίπτωση, γίνεται εκπυρήνιση, δηλαδή αφαίρεση του όγκου και μόνο.

Η εκπυρήνιση είναι μια χειρουργική μέθοδος εναλλακτική της επέμβασης Whipple’s, όταν οι νευροενδοκρινείς όγκοι εντοπίζονται στην κεφαλή του παγκρέατος, και της περιφερικής παγκρεατεκτομής, όταν βρίσκονται στο σώμα ή την ουρά του οργάνου.

Ενίοτε επίσης αφαιρούνται οι λεμφαδένες γύρω από το πάγκρεας, ώστε να μπορούν να ελεγχθούν για τυχόν καρκινικά κύτταρα.

Η εκπυρήνιση μπορεί να γίνει με ανοικτή χειρουργική επέμβαση που περιλαμβάνει μεγάλη τομή ή με ελάχιστα επεμβατική τεχνική χρησιμοποιώντας λαπαροσκόπιο και μέσα από πολύ μικρές οπές στην κοιλιά.

Η πλέον ελάχιστα επεμβατική προσέγγιση αφορά στη ρομποτική εκπυρήνιση, δηλαδή στην εκτομή του όγκου με την υποβοήθηση ρομποτικού χειρουργικού συστήματος (da Vinci Xi).

Η χρήση του ρομπότ, με την παροιμιώδη ακρίβεια, σταθερότητα και ευελιξία που προσφέρουν στο χειρουργό οι ρομποτικοί βραχίονες, ελαχιστοποιεί τον τραυματισμό των υγιών ιστών, που είναι και το ζητούμενο της εκπυρήνισης, και τον κίνδυνο επιπλοκών, όπως η ρήξη γειτονικών οργάνων και ανατομικών δομών.